OPROEP

Beste Re:users,

zoals jullie gemerkt hebben is er de afgelopen maanden geen bijeenkomst geweest (de laatste was in oktober), wegens enorme drukte maar ook omdat er geen nieuwe aanmeldingen binnenkwamen. Het lijkt ons heel leuk om FWD:RE:USE voort te zetten, dus "we want YOU !" : geef je op met een ontwerp of voorstel! en mail naar fwd:re:use@hotmail.com

Tot snel, groet Lotte

Introductie

FWD:RE:USE is een platform voor de hergebruik bouw-community en is opgericht om kennis en ervaring te delen, verzamelen en beschikbaar te stellen voor een ieder die geïnteresseerd is in ontwerp en hergebruik in binnen en buitenland.

Dankzij het beschikbaar stellen door Jan de Haas van zijn Studio Hergebruik, kan FWD:RE:USE elke maand in Rotterdam plaatsvinden. Hier worden actuele projecten op het gebied van hergebruik van afvalmaterialen in de bouw gepresenteerd waarin specifieke ontwerp-, verwerkings- en toepassingsopgaven van materialen naar voren komen. Vervolgens worden deze opgaven door middel van één of meerdere workshops behandeld en later eventueel verder uitgewerkt met de hulp van studenten.

Zelf een project aandragen is ook mogelijk! Neem dan contact op met Lotte Middelkoop fwd-re-use@hotmail.com om tijdens FWD:RE:USE (een onderdeel van) je eigen project uit te werken met de kennis van andere ontwerpers.

FWD:RE:USE is een initiatief van:
Stichting Recyclicity (europa)
Smart Shelter Foundation (azie)
Resample(zuid en midden Amerika)

Guerrilla Store is open!

De Guerrilla Store in Den Haag door AAArchitecten is in april besproken tijdens FWD:RE:USE en is nu open! Ga kijken en zie hoe de natuur het gebouw op miraculeuse wijze heeft overgenomen!

Meer info is te vinden op www.guerrilla-store.nl

bijeenkomst op 19-06-2007 door KICI

FWD:RE:USE werd dinsdag 19 juni georganiseerd door KICI, een Nederlands bedrijf dat sinds een jaar onder andere op zoek is naar het toepassen van niet langer draagbare tweedehands kleding als product in de bouw. Landelijk gaat dit om zo'n 80.000.000 kilo textiel per jaar!
Meer informatie over KICI is te vinden op http://www.kici.nl/

Tijdens de brainstorm waren verschillende experts op het gebied van hergebruiken van textiel aanwezig, waardoor een interessant gezelschap van ontwerpers en technici ontstond. Onderstaande fotos geven een beeld van de producten die momenteel al geproduceerd worden uit gereycled textiel.



Aan de hand van eerder besproken projecten tijdens FWD:RE:USE (een hotel, speeltuin en woning) werd een inventarisatie gemaakt van de mogelijke toepassingen van textiel in deze projecten.


HOTEL:
hele balen textiel gebruiken als meubel,
lappen textiel aan elkaar naaien en als behang gebruiken (het is reeds mogelijk kleding op soort textiel en kleur te selecteren),
verplaatsbare inrichtingselementen voor tijdelijke toepassingen
baffles (verbetering van akoestiek in galmende ruimten)
geperst als bouwsteen
als vloeibaar (spuitbaar) materiaal: vormvrijheid voor bijv. maken van mallen
wandkleed, sprei, zitzak, gordijn


WONING:
afzuigkapfilter,
binnenwand (geluidisolatie),
vloerisolatie,
isolatiedeken (warmteisolatie),
bij gebruik van wol: als vochtegulerende afwerking op wanden binnen
tapijt
zonwering
groen/nat dak om water vast te houden
waterzuivering
DROOG RAG CHAIR BY TEJO REMY

SPEELTUIN:
valondergrond
tegel
als toeslagmateriaal voor beton
verende vulling
knuffel/bounce muur
doelnet/balmuur (geluiddempend tegen overlast)
klimnet
drainagemateriaal
als ondergrond voor vegetatiewand


Vervolgens zijn vier onderdelen uitgekozen en aan de hand van workshops verder onderzocht. Onderstaande geeft een beeld weer van de behaalde resultaten:

MEUBELBOUW:
bij gebruik van textiel in vloeibare vorm geschikt om meubels te restaureren
als tijdelijk element: van meubel naar compost
spons: als strandstoel voor verkoeling

VALONDERGROND/BOUNCE MUUR:
gebruiken om het speeltereein te draineren
als laag onder kunstgras toepassen

WATERFILTER:
verschillende dichtheden van geperst materiaal gebruiken om van grof naar fijn te filteren
rotting van het textiel is een positieve eigenschap wanneer het ingezet wordt als biologisch filter waarbij bacterien het water zuiveren

BOUWSTEEN:
textiel persen in blokken en dmv pen/gat verbindingen onderling met elkaar verbinden
lichte bouwstenen zijn arbotechnisch interessant
als akoustisch materiaal in oefenruimtes toepassen
in aardbevinggebieden
stapelen als legoblokken
indien voldoende stijf zijn de blokken verzaagbaar en kunnen dus eenvoudig terplekke op maat gemaakt worden
akoustische bouwstenen kunnen uit verschillende lagen textiel opgebouwd worden voor een optimaal effect

Leuk voorbeeld: het tapijttegelhuis van RURAL Studio http://www.ruralstudio.org/

bron: www.ruralstudio.org , foto van Timothy Hursley

programma 11-04-07

voor dinsdag 11 april staan de volgende presentaties op de agenda:

Theo Lalleman (Owaze) - Earthships: bouwen met afvalmateriaal
www.owaze.nl

Lara Simons (AAArchitecten) - Guerilla Store Den Haag: ontwerpen van interieur van de binnenkort te openen Guerilla Store in het ketelhuis van de Caballerofabriek in Den Haag
www.aaarchitecten.nl

ketelhuis (copyright Kei Kennisinstituut)

Aanmelden voor deze bijeenkomst kan via fwd-re-use@hotmail.com

Zelf een project aandragen is ook mogelijk! Neem dan contact op met Lotte Middelkoop via fwd-re-use@hotmail.com

workshop Hotel Transvaal

Mobiel projectbureau OpTrek is sinds 2002 gevestigd in de Haagse stadsvernieuwingswijk Transvaal. Deze multi-etnische wijk bevindt zich tot 2014 in een herstructureringsfase. OpTrek onderzoekt wat de rol van kunstenaars kan zijn tijdens deze ingrijpende transformatie. Multidisciplinaire kunstenaars uit binnen- en buitenland krijgen van OpTrek de opdracht om projecten in de wijk te ontwikkelen met het doel de sociale en ruimtelijke veranderingen zichtbaar te maken voor een breder publiek en het politieke beleid achter de herstructurering te onderzoeken.

Een van de projecten waar OpTrek op het moment mee bezig is, is Hotel Transvaal*-***** Hotel van de Tussentijd bedacht door Jan Konings (ontwerper van de publieke ruimte en toenmalig lid van architectenbureau RAL2005).

Hotel Transvaal vormde dan ook het uitgangspunt voor de workshopvraag voor de avond bij Studio Hergebruik op 13 maart 2007.

Na een succesvol proefweekend in juni 2006, opent Hotel Transvaal 15 mei 2007 opnieuw haar deuren; nu voor een volledig exploitatiejaar, een verlengde haalbaarheidsstudie. Als deze succesvol verloopt zal het hotel voor langere tijd in de wijk gevestigd kunnen worden. De hotelkamers bevinden zich in de wijk Transvaal in ruimtes die door de herstructurering zijn vrijgekomen, zoals in slooppanden en in nieuwbouw die nog niet verkocht is. Dat betekent dat de kamers verspreid zijn over de wijk, en dat heel de wijk Transvaal als hotel gezien kan worden, met alle voorzieningen op loopafstand: de Turkse bakker, het Marokkaanse visrestaurant, de stomerij, het internetcafé en de grootste markt van Europa.

Workshopvraag
Door de herstructurering valt ook nog een andere belangrijke en zichtbare ruimte vrij, namelijk: het braakliggende terrein. Ook deze ruimte is onderdeel van het concept Hotel Transvaal. OpTrek is van plan om in de laatste twee weken van augustus 2007 deze vrijruimte mede te gebruiken en is nu op zoek naar de meest passende ingebruikname hiervan.

Aan de deelnemers van de workshop werd de vraag gesteld op welke wijze het braakliggende terrein ingericht kan worden ten dienste van het hotel. Hiervoor kan gedacht worden aan uitbreiding van slaapplekken, maar ook aan hotel faciliteiten. Het zou interessant zijn wanneer de - door de sloop in de wijk - vrijkomende materialen verwerkt worden in het idee.

Ideeën deelnemers workshop
1 De vraag is gesteld in hoeverre Hotel Transvaal duidelijk zichtbaar te herkennen is in de wijk? Te denken valt aan dezelfde type voordeuren, een bijzondere kleur aan de voorgevel, vlag of belichting.
2 Gesproken is over het houden van workshops met vrijgekomen afval ter plekken voor de wijkbewoners en hotelgasten, waarbij de elementen van het terrein (zand, water) gebruikt worden. Of om deze als speelterrein te benutten.
3 Zand, water, modder en de multi-etnische achtergronden van de wijkbewoners brachten het idee voor een Spa-kuuroord. Een badhuis op braakliggend terrein of wellnescentrum wat bij elk vijfsterren hotel vanzelfsprekend is. Hiervoor heeft Iris de Kievith een tekening gemaakt.

Resultaten
OpTrek realiseert zich dat het goed zou zijn om de herkenbaarheid van Hotel Transvaal in de wijk te versterken. Momenteel wordt het hotel met een sticker met daarop het logo aangeduid. We nemen de opmerking over de herkenbaarheid dan ook ter harte.
OpTrek is geïnspireerd geraakt door het idee om op braakliggend terrein een SPA Transvaal kuuroord te ontwikkelen. Interessant is de gelaagdheid in het concept: het is een bijzondere faciliteit voor het hotel, dat ruimte biedt voor zowel de hotelgasten als de bewoners en ondernemers uit de wijk. De oude woningen in Transvaal hebben geen bad, en er is ook geen badhuis in de wijk, wel zijn er veel beautysalons en kappers.
Als metafoor zien wij het baden ook als reinigen van oud naar nieuw. Een mooi symbool op braakliggend terrein. Zowel het idee als de tekening van Iris zijn prikkelend. We zijn dan ook in gesprek met Iris om SPA Transvaal, het kuuroord, onder haar leiding verder te ontwikkelen en als mogelijk in augustus uit te voeren.

afstudeeropdracht Spiral Island

Tijdens fwd-re:use op dinsdag 13 maart hebben we het gehad over het vervaardigen
van een drijvend gebouw op een fundering van drijvend afvalmateriaal,
geinspireerd op het spiral island van Richie in Mexico. Hier zouden we een
afstudeeropdracht van kunnen maken, of meer. Ik (Ties Rijcken) zou dat zelf onder
kunnen brengen in het afstudeeratelier BouwenInWater,
dat per 1 september van start gaat op de TU. 

Een samenvatting van de workshop:
Het idee kan toegespitst worden op Argentinie, waar in bepaalde gebieden
veel overstromingen zijn, en Caro veel contacten heeft. Andere mogelijkheden
zijn Bangladesh of westerse landen, en dan misschien openbare ruimte ipv
woningen. Het basisidee is: een gebouw of functie op een drijflichaam onderbrengen dat
bestaat uit afvalmateriaal.

Bevindingen uit de workshop op het niveau van het concept:

• werk vanuit een dialoog tussen externe nieuwe ideeen en lokale kennis
• zoek aansluiting bij een grotere, bestaande organisatie dat deze dialoog kan faciliteren
• denk niet alleen aan woningen maar ook aan (symbool)functies als een milieucentrum, school, een ziekenhuis of evacuatiecentrum
  

Op het niveau van de vorm

• hoe veel vierkante meters zou je kunnen maken gegeven de hoeveelheid drijvend afval dat er in een gebied geproduceerd wordt?
• het moet stormbestendig zijn!
• Naast de spiraalvorm kan je ook denken aan een langwerpige connectie tussen twee oevers
  

Op het niveau van het materiaal

• denk ook aan benodigd onderhoud door verlies drijfkracht door degeneratie kunststof
• in hoeverre is de mangrove vereist voor toepassing in zout water?
• is er geen sprake van milieuverontreiniging van het afvalmateriaal in het water?

Interesse in deze afstudeeropdracht? Mail naar fwd-re-use@hotmail.com voor meer informatie!

programma 13-03-07

Op dinsdag 13 maart zullen de volgende onderwerpen aan bod komen:

Ties Rijcken - Mexico: drijvend bouwen en wonen op afval
Sabrina Lindemann (OpTrek) ism RAL2005 - Hotel Transvaal: ontwerpen van mobiele hotelkamers in de herstructureringswijk Transvaal in Den Haag. www.optrektransvaal.nl, www.RAL2005.nl
Marco Zaccara ism 2012Architecten - Tanhauser Flats in Apeldoorn: bedenken van nieuwe toepassingen voor woningbouw met gedemonteerde onderdelen van flatgebouwen

Deel je kennis en ervaring en doe mee! Aanmelden is mogelijk via fwd-re-use@hotmail.com

Zelf een project aandragen is ook mogelijk! Neem dan contact op met Lotte Middelkoop fwd-re-use@hotmail.com om tijdens FWD:RE:USE (een onderdeel van) je eigen project uit te werken met de kennis van anderen ontwerpers

NIEUWE WEBSITE!

De nieuwe website is in de lucht! Op www.superuse.org kun je info vinden over alles wat met bouwen en hergebruik te maken heeft, en zelf nieuwe info toevoegen. Binnenkort wordt FWD:RE:USE een onderdeel van deze website, dit zal tijdig aangegeven worden.

Workshop geluid/warmte isolatie van afvalmateriaal

Workshop van Rikkert Paauw (6-2-2007): Op zoek naar een niet constructieve manier van geluids en warmte isolatie d.m.v. her te gebruiken materiaal en liefst i.c.m. leem.
Hieronder het resultaat van de daaropvolgende brainstorm aan ideeën:

1) Jan Jongert : Earthships. Autobanden vullen met de weg gegraven aarde, en deze aanstampen tot een vast geheel in de band. Openingen tussen de autobanden met drie blikjes afdichten. Eerst had je een vergunning nodig voor het verwerken van autobanden maar tegenwoordig, door een wetswijziging, niet meer als je er een huis van bouwt.

2) Roel : Vroegere Leembouw. Een vakwerk van hout, met een verticaal raamwerk (spijlen) waar doorheen geprepareerde wilgentakken werden gevlochten. Aan beide zijdes werden vervolgens de vakken dicht- en afgesmeerd met een mengsel van leem stro en mest. Heeft een hoge isolatiewaarde even zo hoog als een dubbel steens muur.

3) Lotte : Honingraat karton (“Beeboard” bv. www.besin.com ). Dit bevat namelijk al luchtkamers, vervolgens aan beide zijdes ingesloten door een leemlaag.

4) Hendrik Groeneweg : Wettelijk bepalende isolatiewaarde coëfficiënt : R=3. Welke geld voor gevel en dakconstructies. Algemeen geld ook : hoe kleiner de luchtkamers des te beter de isolatiewaarde.

5) Jan Jongert : Rural studio. Heeft een huis gebouwd van oude tapijttegels. Zeer goede geluidsdemping. Deze moeten echter min. 7jaar oud zijn i.v.m. lijmdampen.

6) Ingrid Hendrickx : Polystyreen plaatmateriaal, bouwafval. Goed isolerend en gebruiksklaar mits het de juiste gewenste afmetingen heeft.

7) Jan Jongert : Dit polystyreen wordt ook gebruikt in gestanste sandwichpanelen voor caravans. En is goed verkrijgbaar. Door 2012 reeds eerder toegepast bv. In Villa Welpeloo.

8) Hendrik Groeneweg : Metalen golfplaten gebruiken als mal voor een gietwand van leem en stro. Eventueel geperforeerd om de ademende werking van het leem niet te verstoren.

9) Frank Ulijn : Op de ouderwetse vakwerkmanier. Gebruik kozijnen uit de sloop van de nabijgelegen wijk als vakwerk (volgens Rikkert wordt daar volop gesloopt in Utrecht). Maak daar verticale spijlen in van oude stijve grijze PVC buizen (rond 30 of 40). En vlecht daar doorheen gebruikte flexibele gele PVC electriciteits buizen. Vervolgens smeer je het net als het aloude vakwerk af met een mengsel van leem en stro. Ik weet alleen niet hoe de hechting van het natuurlijke leem op het PVC is.

10) Hendrik Groeneweg : Steengaas i.c.m. leemstuc. Geeft ook nog eens veel vormvariatie mogelijkheden.

11) Frank Ulijn : leemlinks www.tierrafino.nl www.bouwenmetaarde.be/leem/stroleem.html en het bureau van Sjap Holst “Ecodesign” expert in leembouw : www.artchitecture.nl hij geeft ook workshops leembouw bij voldoende aanmeldingen

12) Jan Jongert : isolatie materiaal van denim spijkerstof. Versnipperde en geperste isolatiematten. www.bondedlogic.com

13) Jan Jongert : Geperste balen van textiel op een plankje om het enige stijfheid te geven. Omhuld door een folie of tezamen gehouden met spanbanden.

14) Jan Jongert en Roel : Isolatie glas binnen in enkele diktes te gebruiken in een zelfgemaakt raamwerk als een soort van Mozaïek. Voor buitenwanden 2 of 3 lagen isolatieglas voor elkaar zetten met een geringe spouw er tussen. Om aan de isolatiewaarde te voldoen. Isolatieglas is ook een goede geluidsisolator. Voorbeeld WORMVOC project 2012. Schuin geplaatste wand (i.v.m. akoestiek) van gerecycled isolatieglas uit een sloop in Den Haag. www.2012architecten.nl/worm.html Verwachting is ook dat er de komende jaren i.v.m. verscherping van de bouweisen en “milieu” wetgeving (in hoeverre is daar dan nog sprake van), er kilometers, niet meer aan de eisen voldoend, isolatieglas vrij komt uit met name de renovatie, maar ook uit sloop.

15) Jan Jongert : Je kunt ook nog een soort van sandwich wand maken van isolatieglas met een spouw en deze spouw vullen met bv. textiel en of zand.

programma 06-02-2007

Op dinsdag 6 februari zijn de volgende onderwerpen aan bod gekomen:

• Alina Simoviciute (Tussen Ruimte) en Lidewij Tummers (Puingaaf): het Dura-Coignet project voor Follydock: een nieuwe toekomst voor prefab-beton geveldelen www.tussen-ruimte.nl , www.puingaaf.nl
• Rikkert Paauw (Stortplaats van Dromen): Onderzoek in uitvoering tijdens de bouw van Studio Stovadro: herbestemming industrieel gebouw naar betaalbare energiezuinige woon of werkruimte. gebouwd met "afval" materialen in combinatie met strobouw.
  
• Alexey Andrianov: drijvende eilanden en megastructuren als oplossing voor de stijgende zeespiegel en toekomstige overstromingen: kunnen afgeschreven pontons en werkeilanden hergebruikt worden en is piepschuim een optie? www.andrianov.org

Workshop toepassen van kartonnen kokers in (bouw)constructies

Tijdens deze workshop is er verder nagedacht over het ontwerp van een woning die volledig is opgebouwd uit hergebruikte kartonnen kokers (zie afbeelding).
Hierbij hebben we ons voornamelijk gericht op de waterdichtheid van de woning, de wandopeningen en het dak.

Over de waterdichtheid waren we het vrij snel eens, hierbij was het uitgangspunt dat de kokers herkenbaar bleven. Het idee om de volledige woning in te pakken in zeil, en het vervolgens vacuüm te zuigen, viel daarom al af.

In het ontwerp is de buitenwand al voorzien van een waterdichte laag, dus alleen de buitenste laag kokers komt in aanraking met vocht. Het beste alternatief om de kokers te beschermen tegen vocht is door ze te voorzien van een transparante coating. Deze coating moet waterafstotend en dampdoorlatend zijn.

Het ontwerp bevat wandopening die, net als de woning zelf, de vorm hebben van een hexagon. We hebben geprobeerd om de wandopeningen beter aan te laten sluiten bij het ontwerp. Hierbij is uiteraard geprobeerd om zovel mogelijk hergebruikte materialen te gebruiken.

De simpelste oplossing om ramen te maken is om dezelfde koker horizontaal door de wand te steken. Het is echter beter om een koker met een kleinere diameter te nemen omdat anders de verticale koker in tweeën wordt gedeeld. En deze moet schuin door de wand gestoken worden om zo weinig mogelijk kokers te doorboren. Een andere eenvoudige ingreep is de koker in te snijden en (plexi)glas er tussen te klemmen. Het probleem hierbij is het halfronde ‘vensterbankje’ dat ontstaat en de hoeveelheid kit die gebruikt moet worden.

Door de bovenkant van de kokers af te dichten met een lichtdoorlatende dop of zeil (paraplu) zouden de wanden vrij kunnen zijn van raamopeningen.

Voor de deuropeningen is een manier bedacht waarbij deze nagenoeg niet zichtbaar is. De deur bestaat uit dezelfde kokers als de rest van de woning (ø200 mm) en heeft een trapezium vorm in doorsnede om een goede aansluiting met de wand te krijgen. De buitenste koker dient hierbij als scharnier.

Het huidige platte dak van het ontwerp heeft een traditionele opbouw met bitumen als waterdichte laag. Het idee om de kokers af te dichten met een dop of een kom met een slangetje (regenwater opvangen en hergebruiken) is moeilijk realiseerbaar omdat er nog steeds openingen blijven bestaan tussen de kokers. Er kan natuurlijk altijd een tweede huid aangebracht worden onder dit dak maar dan wordt het binnen ook vochtig. Het bestaande idee voor een paraplu als dak, die met mooi weer dichtklapt, bleek nog de beste optie.

Naast het brainstormen over deze drie onderdelen zijn er ook andere bruikbare ideeën ontstaan. Door bijvoorbeeld de kokers tpv het dak op een ongelijke hoogte af te zagen ontstaat een spannender beeld wat veel weg heeft van een panfluit. Hierbij zorgt de wind in de Rotterdamse haven voor het gewenste effect.

Het complete interieur kan eveneens gemaakt worden van kokers. Bijvoorbeeld een tros kokers bij elkaar binden en mbv een slijpschijf een bank vormen.

Een ander belangrijk aspect is de ventilatie van de woning. Dit kan worden gerealiseerd door een gedeelte van de koker te perforeren. Door een tweede koker met een andere diameter kan de ventilatie open of dicht gezet worden.

De spanband om de kokers bij elkaar te klemmen tot een hexagon zou ook vervangen kunnen worden door drie staalkabels die de zes zijden koppelen. Deze kabels lopen dan dwars door de kokers in de vloer en het dak.

(her)bruikbare ideeën om het ontwerp beter realiseerbaar te maken zijn natuurlijk altijd welkom!

Dik Houben